Endüstriyel kontrol sistemleri (ICS) denildiğinde ilk akla gelen SCADA terimi “Supervisory Control And Data Acquisition kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuştur. Türkçe’ye “Uzaktan Kontrol ve Gözleme Sistemi “olarak çevrilebilir. Kısaca bilgisayarlardan, haberleşme aletlerinden, algılayıcılardan veya diğer aygıtlardan oluşturulmuş denetlenebilen ve kontrol edilen bir sistemin genel adıdır. En genel olarak Enerji SCADA’sı (Elektrik-Su-Doğalgaz) ve Proses SCADA’sı (fabrika-tesis otomasyonu) olarak ikiye ayrılır.
Endüstriyel Kontrol sistemleri, işlevine göre üç kategoride toplanır.
1) Görüntüleme (View)
2) İzleme (Monitor)
3) Kontrol (Control)
1) Görüntüleme (View)
Görüntüleme işlevi, karar almak için sürecin mevcut durumunu izlemektir. Görüntüleme işlevi büyük oranda insan etkileşimlerine bağlıdır. Görüntüleme işlevleri genellikle ana kontrol odalarının içindeki operatör, amirler tarafından kullanılır ve bu kişiler iş/operasyon kararlarını yönlendirmek için geçmişe dayalı bilgilere veya diğer sistemlerden canlı bilgilere ihtiyaç duyarlar.
2) İzleme (Monitor)
İzleme işlevi tam olarak sistemdeki değişkenlerin mevcut durumunu izler. Sıvı seviyeleri, sıcaklık, valf konumları, ilerleme oranları vb. değişkenlerin izlenmesini içerir. Alarm ve olay koşulları ve olumsuz proses koşullar “Görüntüleme” fonksiyonundan ayırt edilir. Birçok görüntüleme işlevi otomatik değildir ve insan müdahalesi gerektirmez.
3) Kontrol (Control)
Kontrol işlevi, kumanda sihrinin gerçekleştiği yerdir. Kontrol sistemleri, vanaları, motorları ve diğer bileşenleri fiziksel olarak makine durumundaki değişiklikleri yönlendirmek için etkinleştirir ve kontrol eder. Kontrol işlevleri, operatör müdahalesi ile yapılabilir veya önceden belirlenen mantık durumlarındaki değişikliklerle otomatik olarak çalıştırılabilirler. İşte tam bu noktada, Operasyonel Teknolojilerin öncelikle Bilişim Teknolojilerinden farklı olduğu yerdir. Bilgi Teknolojilerinde iş kararlarını yönlendirmek ve bilgi paylaşmak için bilgi kullanıyoruz. Operasyonel Teknolojilerde, fiziksel bir ekipmanı yönlendirmek için bilgi kullanıyoruz.
ICS için Purdue Referans Modeli
Enterprise mimarisi için Purdue Enterprise Reference Architecture (PERA) referans modeli, 1990’larda Theodore J. Williams tarafından ve Industry-Purdue University Computer Integrated Manufacturing Konsorsiyumu üyeleri tarafından geliştirilmiştir.
Bu model, diğer endüstriyel güvenlik standartlarının yanı sıra ISA-99 (şimdi ISA / IEC 62443) tarafından benimsenmiş ve ICS ağ segmentasyonu için anahtar kavram olarak kullanılmıştır. Purdue Referans Modeli, ya da sadece “Purdue Modeli”, ICS literatüründe halihazırda kabul edildiği gibi, büyük bir ICS’deki tüm ana bileşenler arasındaki ana karşılıklı bağımlılıkları ve aralarındaki etkileşimi tanımlamak için yaygın olarak kullanılmaktadır ve sistemler arası ilişkiyi anlamaya çalışırken başlanması gereken iyi bir noktadır.
Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi, PERA mimarisinin ana bileşenlerine ve seviyelerini bir sonraki yazımda detaylı olarak inceleyeceğiz.
